تنها آتش مقدسی که باید درکانون سینه هر جوان ایرانی همیشه زبانه بکشد این آرزو و ایده بزرگ و پاک است که جان خود را در راه آزادی و رهایی جامعه و ملت خود بگذارد... آزادی اول وسیله و بهترین اسلحه ما برای حفظ ایران است. هرکس آزادی ملت ایران را محدود کند و به‌استقلال ایران لطمه بزند، خائن وپلید است.من یقین دارم که آینده‌ای روشن و نورانی در برابر ملت ایران است و با استقامت و بردباری و ادامه مبارزه همه زنجیرها خواهد گسست و شام تیره امروزی را به‌پایان خواهد برد.

این نوید و بشارتی است از دکتر حسین فاطمی سردار بزرگی از سرداران تاریخ پرافتخار ایران زمین که در راه آزادی دامن محبت را به‌خون رنگین ساخت.

قهرمان نهضت ملی ایران و یار صدیق و پاکباز مصدق کبیر در ساعت چهار و هفت دقیقه بامداد روز چهارشنبه 19آبان1333 به‌دستور مستقیم شاه خائن در برابر جوخه اعدام قرار گرفت. هنگامی‌که دژخیمان شاه آخرین مراحل تشریفات اعدام او را انجام می‌دادند با استواری و تسلط شگفت‌آوری این شعر را خوانده بود:

 

هرگز دل من ز خصم در بیم نشد

در بیم ز صاحبان دیهیم نشد

ای جان به‌فدای آن که پیش دشمن

تسلیم نمود جان و تسلیم نشد

 

دکتر مصدق در خاطرات خود می‌نویسد:

”ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور ابتکار شادروان دکتر حسین فاطمی است‌... اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است که به‌مملکت شده باید از آن کسی که اول این پیشنهاد را نموده سپاسگزاری گردد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است که درتمام مدت همکاری با این جانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد."

 

نایین در منطقه‌ای بیایانی و کویری واقع شده است. بطوری که خشکسالی‌های ادواری و خشونت‌های آب و هوا و شرایط بسیار نامناسب جغرافیایی در طول قرن‌ها، تاثیر لازم را بر چهره این شهر گذاشته است. نایین هیچگاه چشمه‌های جوشان و کوه های سر به فلک کشیده نداشته است. همچنان که هرگز باران‌های طولانی و به موقع کام خشک زمین شوره زارش را تر نکرده است. اما در گذر زمان، نایینی‌هایی سخت کوش و پر تلاش با اتکاء به لططف بی دریغ الهی و برخورداری از اراده‌ای پولادین «.. به دنیایی مادی ورفاه دنیوی پشت نموده و با تحمل درد و رنج و سختی و پایداری در مقابل مشکلات و نابسامانی‌ها و گذر از خارها جانگزا به قله معرفت دست یافته و تشنگان دانش را به بوستان فضلیت نوید داده و مشتاقان حکمت را به بزم خویش فراخوانده‌اند...» فرمانی که مرحوم بلاغی در کتاب تاریخ نایین آورده و مربوط به سال 700 هجری است بیانگر آمادگی نایین برای گسترش تشیع است. این فرمان مشخص می‌کند شخصی که در این برای خطاب مسجد جامع نایین اعزام شده از سادات شیعه بوده است. بهر حال، نایین با این سابقه دینی و فرهنگی وعلمی از دیر باز فرهیختگان واندیشمندانی داشته که برخی از آنان در زمره نام آوران علم و ادب و عرفان و شعر و خوشنویسی و طب و سایر رشته‌های هنر و فرهنگ اسلامی کشورمان به حساب می‌آمده‌اند. به یغین معرفی کامل این بزرگان معرف خود سایتی جداگانه می‌طلبد. بنابراین در این بخش با معرفی اجمالی برخی از این بزرگان یادشان را گرامی می‌داریم. توضیح این نکته را نیز ضروری می‌داند که اسامی این بزرگان به ترتیب حروف الفبا آمده و سعی بر این بوده است که حتی الامکان بزرگان رشته‌های مختلف و مربوط به زمان‌های گوناگون (هر چند مختصر) مورد معرفی قرار گیرند.
1- امامی: میرزا حسین آقا. (تولد 1295 شمسی، وفات 1351 شمسی)
2- بقائی نایینی: میرزا باقر خان ادیب (تولد ؟، وفات1302)
3- بقائی نایینی: جلال (تولد 1288 شمسی، وفات 1376 شمسی)
4- بقائی: میرزا محمد خان (غوغا) (تولد 1260 شمسی، وفات؟)
5- بلاغی: سید حسن (مجتهد نایینی) (تولد ؟، وفات 1312 شمسی)
6- بلاغی: عبدالحجت (تولد 1280 شمسی)
7- بلاغی: صدر الدین (تولد 1290 قمری، وفات ؟)
8- پیر زاده: حاج محمد علی (تولد 1251 قمری، وفات 1321 قمری)
9- پیر نیا : ابو الحسن خان (معضد السلطنه) (تولد؟، وفات 1318 شمسی)
10- حسن پیرنیا: مشیر الدوله دوم (تولد 1261 هجری، 1252 شمسی - وفات 1354 هجری، 1314 شمسی)
11- پیرنیا: دکتر محمد کریم (تولد 1301 شمسی، وفات 1376 شمسی)
12- پیرنیا: میرزا نصرالله خان مشیر الدوله (تولد ؟، وفات 1325 قمری)
13- جامع نایینی: محمد نقی (محیط) (تولد 1300شمسی، وفات؟)
14- جلالی نایینی: دکتر سید محمد رضا (تولد 1297 شمسی)
15- جلوه: حکیم میرزا ابوالحسن (تولد 1238 هجری قمری، 1314 شمسی)
16- حاج عبدالوهاب نایینی: (جد خاندان پیرنیا) (تولد1118 قمری)
17- حاج محمد حسن کوزه کنانی: (جد خاندان پیرزاده) (تولد 1152 قمری، وفات 1250 قمری)
18- حاج ملا محمد حسن (مرتاض): (تولد 1275 قمری، وفات 1354 قمری)
19- طباطبایی نایینی: حاج میرزا محمد سعید (تولد 1293 هجری 1255 شمسی، وفات 1378 هجری، 1337 قمری)
20- حاج میرزا محمد حسین غروی نایینی: آمیرزای نایینی (تولد 1277 قمری نایین، وفات 1255 قمری نجف اشرف)
21- رحیمی نایینی: دکتر مصطفی (تولد 1304 شمسی)
22- سالک: حاج محمد رضا.
23- صفاء السلطنه نایینی (علیخان): (تولد 1246 هجری قمری، وفات 1318 هجری قمری)
24- صفا ء السلطنه دوم (عباس خان): (تولد 1282 قمری قمری، وفات 1358)
25- طباطبایی نایینی: میرزا رضاخان (تولد 1290 هجری، وفات 1350 هجری، 1310 شمسی)
26- طرب نایینی:
27- عالم نایینی: (حاج میرزا محمد محیط) (تولد 1278 قمری، وفات 1333 قمری)
28- عامری نایینی: علی محمد (تولد 1280 شمسی، وفات 1357 شمسی)
29- دکتر حسین فاطمی :
30- ملا حسن نایینی: (آرندی) (وفات 1270 هجری)
31- ملا محمد حسن (مرتاض): (تولد 1275 هجری، وفات 1354 هجری)
32- محمد علی مصاحبی: (عبرت نایینی) تولد 1258 هجری.
33- میرزا ابوالقاسم نایینی: (سلطان الحکماء) (تولد 1245 هجری قمری، وفات 1322 هجری قمری)
34 – میرزا رفیع الدین طباطبایی (میرزا رفعیا)
35- نوری نایینی: (دکتر محمد سعید) تولد 1321 شمسی.

مرحوم امامی نایینی شعرای نایین را از اوائل دوران قاجار به ترتیب حروف الفبا ذکر می‌کند. این شعرا عبارتند از:
میرزا ابوالقاسم خان جوهر الشعراء، میرزا باقر خان ادیب، جلال بقایی، میرزا حسین علی تاج الحکماء، میرزا حسین خان وزیر زاده (طایر)، سید حسن رجا، سید حسن تمر، سید حسن مصطفوی (سرشار)، حسینعلی پیرنیا، میرزا عبدالوهاب خان شجاع السلطان، سید عبدالحجت بلاغی، میرزاخان تلگرافچی، دکتر علی پیرزاده، میرزا علی خان صفاء السلطنه (مشتاقی)، ملا علی فارغ الشعرا، حاج میرزا کوچک، حاج میرزا محمد مجتهد، میرزا سید محمد خان بزرگ، میرزا سید خان مجتوبی عترت، میرزا سید محمدخان نبوی، حاج آقا محمد علی پیرزاده، میرزا محمد علی عبرت، میرزا محمد علی مشعل الشعرا، میرزا محمود امام جمعه، میرزا مصطفی وکیلی، میرزا محمد سعید امامی (متخلص به فردی)، میرزا محمد علی امامی.

از تولد تا اجتهاد
میرزا محمد حسینی نایینی، فرزند حاجی میرزا عبد الرحیم ، شیخ الاسلام نایین در سال 1277 هجری قمری در شهر نایین در استان اصفهان به دنیا آمد. وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی در زادگاهش، در سن 17سالگی جهت ادامه تحصیل به اصفهان رهسپار گردید و در منزل حاج محمد باقر اصفهانی اقامت گزید. در حوزه علمیه اصفهان، دانش‌های مقدماتی را به پایان رسانید و علم اصول را از ابوالعلی کرباسی و فلسفه و کلام را از محضر بزرگانی چون شیخ جهانگیر خان قشقایی، شیخ محمد حسن هزار جریبی و شیخ محمد تقی نجفی اصفهانی و فقه را نزد محمد باقر اصفهانی فرا گرفت. سپس در سال 1303 هجری قمری برای ادامه تحصیل راهی عتبات می‌شود و پس از توقفی کوتاه وارد سامره می‌شود و ازتدریس اساتیدی چون سید مجدد شیرازی، سید اسماعیل صدر سید محمد فشارکی بهره می‌برد و در این حوزه است که مورد توجه ویژه میرزای بزرگ شیرازی واقع می‌شود و در اواخر دوران مرجعیت میرزای بزرگ در کاره‌های مهم به ایشان کمک می‌کند و حتی نگارنده ویژه نامه و بیانیه‌های میرزای بزرگ می‌شود. تا این که پس از مرگ ایشان در سال 1314هجری قمری وارد حوزه کربلا می‌شود و سپس به حوزه نجف مشرف شود از درس آخوند خراسانی سیراب می‌گردد و در اینجا نیز به دلیل توانمندی‌های علمی که داشت طرف مشورت آخوند خراسانی قرار می‌گیرد و یکی از اعضای هیات استفاء ایشان می‌شود. از نظر علمی سر آمد روزگار بوده به گونه‌ای که آقا بزرگ تهرانی از مقام علمی و آگاهی ژرف ایشان بر دانش‌های مختلف سخن می‌راند و به ویژه در زمینه علم و اصول وی را مجدد بشمار می‌آورد. بدین ترتیب نایینی برسکوی بلند استادی در حوزه نجف اشرف قرار می‌گیرد و دیری نپایید که درس تحقیقی و علمی او مورد توجه بسیاری از علما قرار گرفت به نحوی که حوزه درس او جایگاه بلندی برخوردار گردید و پس از حوزه درس آخوند خراسانی مقام اول را بدست آورد. شیوه تدریس ایشان مبتنی بر آگاهی‌های علمی و تحقیقات متکی بر استدلال و برهان بود. چنانچه به رغم آقا بزرگ تهرانی، نایینی دقت نظر و باریک بینی بی‌مانندی داشته است. از ویژگی‌های نایینی، آگاهی از پدیده‌های تاریخی در بررسی و تحلیل مسایل و پدیده‌های علمی، سیاسی، اجتماعی است. وی آگاه به زمان بود و شاید این صفات بود که در او حسن مسئولیت در برابر آینده اسلام و کشور ایجاد کرده و او را وارد فعالیت‌های سیاسی نموده است.

دکتر سید محمد رضا جلالی نائینی، در سال ???? ش در شهر نایین به دنیا آمد. خاندانش از علما و مولفین بنام و روحانیون بزرگ زمان خود بودند. تحصیلات مقدماتی را در منزل پدری و مکتبخانه آغاز کرد و عربی و ادبیات فارسی را آموخت. سپس به مدرسة حکیم نظامی اصفهان رفت و به ادامة تحصیل پرداخت. قسمتی از دورة متوسطه را در مدارس صارمیه و سعدی طی کرد و بقیه را پس از عزیمت به تهران، در مدرسه ثروت تهران (ایرانشهر) و دار الفنون به پایان رساند. در سال ???? شمسی وارد مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی شد و در سال ???? ش لیسانس قضائی گرفت. سپس به دادگستری پیوست و تا سال ???? ش در مشاغل قضائی انجام وظیفه کرد. در این سال از مشاغل قضائی کناره گیری کرد و به وکالت روی آورد.
در کنار کار وکالت، مشغول تحصیل در دوره دکترای حقوق دانشگاه تهران شد و حتی پایان نامه تحت عنوان «کلیات قانون جزا در ایران» تهیه کرد اما به دلیل انحلال دوره دکتری موفق به دریافت دانشنامه نشد. نایینی مطالعات بسیار عمیق و گستردهای در زمینه هند شناسی انجام داد و مقالات و کتب زیادی در این زمینه تالیف نمود. به نحوی که دکتر تاراچند سفیر سابق هند در ایران، وی را بعد از محمد بیرونی، دومین هند شناس بزرگ نامیده است.
دکتر جلالی یکی از اعضای کانون وکلا بود و در سال ???? به ریاست کانون وکلا انتخاب شد و چند سالی در این مقام بود.

دکتر حسین فاطمی، روزنامه نویس، سیاستمدار و مبارز پر شور و وطن خواه، اصلالتاً اهل نایین بود. دیار نایین همان شهر و سرزمینی که مردان برجسته و درخشان، رجال دانشمند، سیاستمداران با فضیلت و پاکدامن و بزرگوار تقدیم ایران کرده است. چهره‌های تابناک و خدمتگزارانی نظیر میرزا نصرالله نایین (مشیر الدوله)، میرزا حسین خان مؤتمن الملک و حسن پیرنیا (مشیر الدوله)، آن مرد، نخستین رجل نامدار و سیاستمدار و مدبر و روشن بین عهد ناصری و مظفری بود که علاوه بر ماموریت‌های سیاسی در خارج از ایران، وزیر خارجه اواخر دوره ناصری و اوایل زمان مظفر الدین شاه بود. فرزندان وی که معروف ترینشان میرزا حسین خان (مؤتمن الملک) و میرزا حسن خان مشیر الدوله بودند، اولی در مقام ریاست مجلس شورای ملی در ادوار محتلف تقنینیه و دومی چند بار نخست وزیر زمان مشروطه بود. شهید دکتر حسین فاطمی در ایام جوانی در نایین و اصفهان روزگار می‌گذرانید و درس می‌خواند. گاهی نیز در ابتدای خدمت در دستگاه شهرداری برادرش در شیراز بسر می‌برد. به علت علاقه و دلبستگی خاصی که به تحصیل دانش و فن روزنامه نگاری داشت برای تحصیل در این رشته روانه پاریس شد و پس از سه سال کسب علم با گرفتن عنوان دکترا روانه ایران گردید و به شهر اصفهان شتافت. دکتر حسین فاطمی در همان ایام تحصیل در رشته روزنامه نگاری، مقالات متعددی به روزنامه مبارز مرد امروز (مهمترین و پرفروش‌ترین روزنامه‌های ایران) به مدیریت (شهید محمود مسعود) می‌فرستاد که در همین روزنامه به چاپ می‌رسید و علاقمندانی پیدا کرد. دکتر فاطمی پس از اقامت در شهر اصفهان، شروع به انتشار روزنامه باختر کرد. که صاحب امتیاز آن سیف پور فاطمی برادر او بود. مدتی که از انتشار روزنامه باختر گذشت، محلی در خیابان سعدی تهران اجاره کرد و آن را دفتر روزنامه خود قرار داد. روزنامه باختر با یک کادر هیئت تحریریه و کادر خبرنگاری منظم و باضافه یک سازمان آبرومند در تهران انتشار یافت و همچنان با تیراژ کم سابقه‌ای در محافل سیاسی و اجتماعی و اداری تهران راه یافت. دکتر فاطمی متعاقب انتشار این روزنامه، امتیاز روز نامه معروف (باختر امروز) را گرفت. مرحوم دکتر حسین فاطمی و حسین مکی در محور مبارزات نهضت ملی یا جبهه مشترک قرار داشتند. قلم دکتر فاطمی حقاً خدمتی شایسته و با ارزشی به جنبش مردمی نهضت ملی و روشن شدن افکار عمومی می کرد. دکتر مصدق بارها گفته بود:
(قلم فاطمی از چند سپاه و لشکر هم برای پیشرفت نهضت مؤثرتر و کار سازتر بود.) شهید دکتر فاطمی در ابطال انتخبات قلابی دوره شانزدهم قانون گذاری و شروع مجدد آن فعالانه شرکت داشت و در این طریقت سخت مبارزه می‌کرد. او بنیان گذار سازمان روزنامه‌های طرفدار نهضت ملی ایران بود و اغلب جلسات مدیران و نویسندگان این جراید در خانه اجاره‌ای وی تشکیل می‌گردید.
دکتر فاطمی چه در کار روزنامه نویسی و چه در مبارزات سیاسی، مردی جدی با شور و حرارت و بسیار با شهامت، قاطع بی‌پروا و صریح و با ایمان بود. به هیچ بها و قیمتی از عقاید سیاسی آزادیخواهی و آزاد اندیشی خویش عدول نمی‌کرد و از قدرت‌های فرعونی، فرعون‌های عصر و زمان هراسی به دل راه نمی‌داد.
در سال 1330 وقتی دکتر مصدق بنا به تمایل اکثریت نمایندگان دوره شانزدهم مجلس شورای ملی به نخست وزیری رسید، بلافاصله شروع انتخاب همکاران و اعضای هیئت دولت خود نمود. او از ابتدا در فکر انتخاب معاون سیاسی و اداری خود بود و وقتی یاران وی از جمله حسین مکی و دکتر فاطمی را به عنوان و دستیار اول ایشان به او پیشنهاد کردند، دکتر مصدق از این امر استقبال نمود. مصدق که خود تصمیم داشت در تمام دوران نخست وزیری از دریافت حقوق خوداری نماید و البته این کار را هم کرد به مکی گفت: دکتر فاطمی شایسته‌ترین شخصی است که می‌تواند به عنوان معاون سیاسی با من همکاری نماید ولی شرط آن این است که ایشان در شرایط کنونی از نصف حقوق معاونت بعنوان کمک به بیت المال و صرفه جویی در هزینه‌های نخست وزیری صرف نظر نماید. دکتر فاطمی نه تنها این شرط را مورد قبول قرار داد بلکه گفت حاضرم که از تمام حقوق معاونت هم بگذرم تا افتخار چنین کاری را داشته باشم.
دکتر فاطمی پس از معالجه و بازگشت از مسافرت آلمان به وطن، در مهرماه سال 1331 از طرف دکتر مصدق به سمت وزیر امور خارجه ایران برگزیده شد و در همین ماه بود که رسماً قطع روابط با انگلستان از طرف دولت ایران و به وسیله وزیر خارجه اعلام گردید.
وزارت خارجه در هنگام تصدی فاطمی بجنبش و حرکت در آمده از حالت افسردگی و نیمه جانی بیرون شده، سخت فعال و پر جوش وخروش گردید، گویی با بودن این مرد در رأس وزارت خارجه خون تازه‌ای به کالبدش ریخته شد و نفس‌های تازه‌ای می‌کشید، به همین علت باید اذغان نمود که وضع جدیدی که در این وزارتخانه بود هیچ دوره و زمانی سابقه نداشت. بعد از کودتای شوم و ننگین 28 مرداد، دکتر حسین فاطمی ناگزیر برای این که به چنگ ماموران دژخیم کودتاگران نیافتد بطور مخفی میزیست و برای یافتن وی کوشش‌های مأمورین امنیتی و در هر کجا که احتمال یافتن او می رفت یک لحظه متوقف نمی‌شد.
روز شنبه ششم اسفند 1332 سرگرد مولوی با جیپ فرماندار نظامی دکتر فاطمی را دستگیر نمود. مولوی دکتر فاطمی را بدون فوت وقت با همان لباس خانه با کفش سرپائی سوار جیپ کرده پس از وارد کردن ضربه‌ای با اسلحه بر سر او وی را با خود می‌برد و در اداره شهربانی زندانی می‌گرداند ولی قبل از زندانی شدن وزیر خارجه ایران، عده ای از اوباش به تحریک مقامات امنیتی درمدخل شهربانی اسیر مریض را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد که اگر هر آینه خواهر دکتر فاطمی به آنجا نرسیده بود و خود را بر روی برادر نمی‌افکند احتمال داشت در همانجا به وسیله ایادی کثیف حکومت به شهادت برسد. دکتر فاطمی را سپس از شهربانی به زندان لشکر زرهی می‌برند و در آنجا زندانی می‌کنند. فاطمی مدت دو ماه در وضع ناراحت کننده‌ای در حالی که خون استفراغ می‌کرد و بارها تا کام مرگ پیش رفته بود بسر می‌برد.
دادگاه عادی شماره یک دادرسی ارتش پس از ده جلسه رسیدگی و استماع مدافعات دکتر فاطمی و وکلای مدافع در ساعت سه و چهل و پنج دقیقه بعد از ظهر روز یکشنبه هجدهم مهرماه ختم دادرسی را اعلام و دادگاه برای صدور رأی وارد شور شد.
دادگاه پس از بررسی مدافعات متهمین و وکلای مدافع سرانجام ماده استنادی ارتش را علیه متهم مورد تأیید قرار داد و با اتفاق آراء، حسین فاطمی را به اعدام محکوم نمود. ساعت چهار و هفت دقیقه بامداد روز چهارشنبه نوزدهم آبانماه 1333، تیمور بختیار فرماندار نظامی و سر تیپ آزموده دادستان ارتش به زندان رفتند و حکم اعدام دکتر حسین فاطمی در لشکر 2 زرهی به وی ابلاغ گردید.
آزموده گفت اگر وصیتی دارید بفرمایید، شما مکرر می گفتید «من از مرگ ابایی ندارم و مرگ حق است» دکتر فاطمی نگذاشت حرفش تمام شود و پاسخ داد: «آری. آقای آزموده، مرگ حق است و من از مرگ ابایی ندارم آن هم چنین مرگ پر افتخاری، من می‌میرم که نسل جوان ایران از مرگ من عبرتی گرفته و با خون خود از وطنش دفاع کرده و نگذارد جاسوسان اجنبی بر این کشور حکومت نماید، من درهای سفارت انگلیس را بستم غافل از این که تا دربار هست انگلستان سفارت لازم ندارد» هنگامی که او را برای اعدام می‌بردند آزموده از وی خواست اگر خواسته دارد بگوید. گفت: خواسته‌های من، دیدن خانواده، ملاقات دکتر مصدق و صحبتی با افسران می‌باشد . آزموده می گوید، هنوز هم دست از این مرد بر نمی‌داری؟ دکتر فاطمی قبل از اجرای حکم به آزموده می‌گوید: « آقای آزموده، مرگ بر دو قسم است، مرگی در راه شرف و افتخار و من خدای را شکر می‌کنم که در راه مبارزه با فساد شهید می‌شوم، خدای را شکر می‌کنم که با شهادتم در این راه دین خود را به ملت ستمدیده و استعمار زده ایران اداء کرده‌ام و امیدوارم سربازان مجاهد، نهضت همچنان مبارزه را ادامه دهند.»

دکتر فاطمی در آن موقع روحیه‌اش بقدری قوی بود که اگر کسی وارد اتاق می‌شد و از جریان اوضاع اطلاع نداشت هرگز باور نمی‌کرد، این شخص کسی است که چند دقیقه دیگر باید تبر باران شود و وصیتنامه اش را هم نوشته است. هنگام اجرای حکم در حالی که هوا بشدت سرد بود روی همان پیراهنی که بر تن داشت یک پیژامه و کفش سرپایی آماده ایستاد... «... هشت گلوله تیر از دهانه لوله تفنگ‌های چهار مأمور مرگ شلیک شد. دو تیر روی قلب، همان قلبی که بخاطر وطن می‌طپید. و شش تیر دیگر به سینه ...» و به این طریق دکتر فاطمی، آن مرد مبارز راستین و سیاستمدار و روزنامه نگار شجاع مردانه به شهادت رسید و دفتر زندگی پرتلاطمش بسته شد.